✳️✳️ سرمازدگی محصولات کشاورزی با اولویت گوجه فرنگی و راه های مقابله و یا کاهش میزان خسارات احتمالی آن:

سرمازدگی از پدیده هایی جوی هست که متاسفانه و بخصوص در سالهای اخیر منجر به واردآمدن خسارات فراوان و غیر قابل جبران به محصولات کشاورزی و در پی آن به قشر زحمتکش کشاورز، در کشت های خارج از فصل جنوب کشور گردیده است؛ و گوجه فرنگی به عنوان مهمترین محصول خارج از فصل استان های بوشهر، هرمزگان؛ از اهمیت ویژه ای، برای کشاورزان برخوردار می باشد.
سرمازدگی محصولات کشاورزی بسته به نوع محصول معمولا در دماهای صفر تا ۱۰ درجه سانتی گراد رخ می دهد و خسارات ناشی از یخ زدگی در دماهای زیر صفر درجه سانتی گراد رخ می دهد.


✳️ گوجه فرنگی در اصل محصول فصل گرم می باشد و این گیاه در مقابل سرما حساس می باشد و یخبندان به شدت به آن ضربه می زند.

گوجه فرنگی معمولا در شرایط پایین تا دمای یک درجه بالای صفر درجه سانتی گراد را غالبا بدون خسارات زیادی، مقاومت نشان می دهد؛ البته مقاوم کردن صحیح نشاء ها در گلخانه و استفاده از کودهای مناسب در زمان کشت و در حین رشد بوته؛ باعث می شود گیاهان در مراحل بعدی سرمای تا منفی ۲ درجه سانتی گراد را نیز در کوتاه مدت تحمل نمایند. البته ناگفته نماند، نوع رقم، وضعیت بوته در حال رشد از لحاظ باردهی یا عدم باردهی، مدیریت مزرعه و استفاده از کودهای مناسب و ... نیز در کاهش و یا افزایش سرمازدگی، تاثیرگزار می باشد.

✳️ سرمازدگی معمولا به ۲ صورت بروز می نماید.

١- گاها بر اثر عبور توده هاي سرد قطبي در محل و افت ناگهاني درجه حراررت به زير صفر درجه سانتي گراد به وقوع مي پيوند كه البته در شرايط اب و هوايي جنوب كشور معمولا با اين نوع سرمازدگي مواجه نيستيم.
٢- نوع ديگر سرمازدگي معمولا در شب هاي ارام و صاف و بدون ابر و باد و باران ظاهر مي شود و معمولا خسارت خود را در ساعات پاياني شب و اوايل صبح بروز مي نمايد.
اين نوع سرمازدگي در شب هاي ابري و يا شب هايي كه وزش باد در جريان مي باشد، به وقوع نمي پيوندد.

✳️توجه) كشاورزان عزيز ميبايست توجه داشته باشند كه سرمازدگي ذکر شده در ردیف دوم، معمولا در جنوب كشور و كشت هاي خارج از فصل به گوجه فرنگي و ساير محصولات كشاورزي، خسارت وارد مي نمايد.✳️

با توجه به اينكه شب هاي اواخر پاييز و زمستان طولاني مي باشد، زمين به تدريج تمامي انرژي دريافتي خود از خورشيد را در طول شب رها مي كند و در نزديكي هاي صبح كاهش درجه حراررت به حداكثر خود مي رسد و حداقل دما براي بروز تنش سرمايي ايجاد مي شود.
پس ميبايست كشاورزان عزيزبيش از نيمي از انرژي خود را، در جهت مقابله با سرمازدگي، به ساعت هاي پاييني شب موكول نمايند.


✅ راه هاي جلوگيري و يا كاهش سرمازدگي محصولات كشاورزي:

۱- استفاده از پوشش هاي پلاستيكي شفاف، كه اگر اين پوشش در طول روز نيز بر روي بوته ها قرار گيرد تاثير آن بيشتر مي گردد، این روش مطمئن ترین روش برای کاهش خطر سرمازدگی می باشد.
۲- انجام آبياري شبانه در جلوگيري از خسارت سرمازدگي بسيار موثر مي باشد، این روش یکی از ساده ترین و کم هزینه ترین روش ها برای جلوگیری از سرمازدگی می باشد ولی در عین حال، بسیار کمک کننده می باشد.
٣- انجام آبياري روزانه و خيس نمودن خاكهاي خشك اطراف بوته بخصوص در روزهايي كه پيش بيني بروز سرما در شب هاي آن مي رود،؛ به دليل جذب انرژي خورشيد توسط خاك و آزاد سازي ان در طول شب، مي تواند در كاهش خسارات سرمازدگي موثر باشد.
٤- استفاده از دود و وسايلي كه ايجاد گرما مي نمايند، البته اين روش به دليل اينكه موجبات مشكلات زيست محيطي و الودگي مي نمايند توصيه مي گردد كمتر مورد استفاده قرار گيرد.
٤- از بين بردن علفهاي هرز اطراف بوته، چرا كه وجود خاك هاي پوشيده از علف هاي هرز خطرات سرما و يخبندان را افزايش مي دهند؛ چرا كه علفهاي هرز جوانه زده در اطراف بوته و همچنين در پشته ها و مسيرهاي عبور اب، خاك اطراف بوته هاي گياه را در برگرفته اند و موجب مي شوند سطح جذب انرژي خورشيد جهت آزادسازي در طول شب را كاهش دهند.
٥- استفاده از كودهاي گرم نظير كودهاي مرغي پوسيده پيش از عمليات كاشت؛ اين عمليات در صورت امكان، در طول فصل رشد گياه و بخصوص در فصول سرد سال نيز اگر به صورت كنترل شده و مناسب مورد استفاده قرار گيرد مي تواند راه گشا باشد.
البته ميزان مصرف بايد به صورت اندك و کنترل شده باشد چرا كه مصرف بي رويه كودهاي مرغي در طول فصل رشد، خود موجب رشد رويشي گياه مي گردد و بوته را در مقابل سرمازدگي حساس مي نمايد.
٦- استفاده از كودهاي پتاسه در طول فصل رشد، مقاومت گياهان را به سرما افزايش مي دهد.
٧- از مصرف كودهاي ازته و يا كودهايي كه داراي درصد زيادي از ازت ( نيتروژن ) مي باشند، بخصوص در اواسط پاييز و قبل از آغاز سرما اجتناب نماييد.
اين نوع كودها موجب افزايش رشد رويشي بوته و حساس شدن بوته به سرمازدگی مي گردند.
٨- حداالامكان سعي گردد در شب هايي كه احتمال خسارت سرمازدگي ميرود و يا پيش بيني وقوع آن توسط سازمان هواشناسي مي گردد، در روزهاي قبل از آن، ميوه هاي رسيده و يا نيمه كال را برداشت نماييد، چرا كه اين عمليات علاوه بر اينكه تا حدودي خسارات سرمازدگي بر روي بوته را كاهش مي دهد، موجب مي گردد برخي از ميوه ها سالم برداشت و انبار گردند و در زمان مناسب به فروش برسند، چرا كه خسارات سرمازدگي علاوه بر بوته، بخش وسيعي از ميوه ها را نيز دچاره گنديدگي، خال و كاهش كيفيت مي نمايد.
٩- استفاده از كودهاي توصيه شده بخصوص كودهاي حاوي آمينواسيد در قبل و بعد از بروز سرمازدگي، مي تواند در كاهش خسارات احتمالي تاثیرگزار باشد.
١٠- استفاده از بخاريهاي مخصوص و گاها متحرك در سطوح مزرعه و همچنين ماشين هاي مولد باد؛ كه البته اين روش ها به دليل هزينه بر بودن، بالا بودن سطوح زيركشت و همچنين عدم تضمين سوددهي محصولات كشاورزي در ايران؛ عملا غير قابل استفاده مي باشند.